Baader Meinhof Fenomeni Daha Yeni Duymuştum

Baader Meinhof Fenomeni Daha Yeni Duymuştum Baader-Meinhof fenomeni, günlük kullanımda çok fazla yeri olmayan, nadir bir ifadeyi ilk defa duyduğunuzda ya da orijinal bir şey öğrendiğinizde, bunun hemen kısa bir süre sonrasında bu bilgi ya da ifade ile yeniden karşılaşmaya deniyor. Başa gelmeyen bir şey değil; “Daha yeni öğrenmiştim bunu!” diye şaşırıp o zamana kadar hayatımızda yeri olmayan bu bilginin hemen karşımıza çıkmasına hayret ederiz zaman zaman. Yani Baader-Meinhof fenomeni diye bir şeyi birkaç gün önce duymuş olmanız gayet mümkün. Öyle olmadıysa bile yakında duyabilirsiniz. Peki sadece basit bir tesadüften ibaret gibi görünen bu olayın neden böyle havalı bir adı var? Durum şu şekilde açıklanıyor: Öğrendiğimiz şeyin enteresan olduğunu düşünüyoruz ve sonrasında bununla yeniden karşılaştığımızda algılarımız ona karşı eskisinden daha açık oluyor. Bunun genellikle şans ya da tesadüfle ilgisi yok. Yeni bir şey öğrendiğimizde ya da aklımıza kendimizce ilginç veya önemli bir şey takıldığında, bu şey dış dünyada daha çok igimizi çekiyor. Algıda seçicilik olarak tanımlanan psikolojik durumla yakından ilgili bu hal. Bir daha karşımıza çıktığında bizi şaşırtan durum ne ise, aslında hep oradadır ama henüz bizim için kritik hale gelmemiştir. Dikkatimizi bile çekmeyen tonla enteresan nesne ya da olayla karşılaşıp duruyoruz ama henüz haklarında bir şey öğrenmediğimiz için onları es geçiyoruz. İnsan beyni her şeyi bir seferde algılamaya yetkin olmadığı için, odaklandığımız şeylerin sınırı var. Bu fenomenin adını nasıl almış olduğuna dair şöyle bir hikaye var: 1986’da, St Paul Pioneer Press gazetesinin “ilan panosu” isimli köşesinde, Terry Mullen isimli bir okuyucu, tarihte bu isimle var olan Alman gerilla grubunun varlığını öğrendikten kısa süre sonra bunu yeniden duyması üzerine bir bilgi veriyor. Okuyucular da başlarına gelen benzer olayları gönderiyorlar ve isim bu şekilde sabitleniyor.
Not: Bu yazıyı hazırlarken, 1 saat önce olsa tesadüf deyip geçeceğim, şimdi ise “başıma bir Baader-Meinhof fenomeni geldi” diyeceğim bir durumla karşılaştım. Şurada tam da bu fenomene örnek olarak verilen şey demek o kadar sık yaşanıyor ki, derhal karşıma çıktı: Almancada yer alan “Schadenfreude” kelimesi, başkalarının ızdırabından zevk almak anlamına geliyormuş. Medyada vs karşımıza çıkarmış ancak öğrenmeden önce dikkatimizi çekmezmiş. Daha dün sezyum’un bir yazısında okuduğum bu tabirle şimdi bu şekilde karşılaştım ve kendi adıma söz konusu fenomeni yaşayarak olayı içselleştirdim. Darısı başınıza.